موتور و چرخ‌ دنده یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین اجزای مکانیکی مورد استفاده در انواع دستگاه‌ها و قطعات الکترونیک مختلف هستند. عموماً از چرخ‎دنده و موتور به منظور انتقال نیرو و حرکت بین دو محور استفاده می‎شود. این اجزا از تعدادی دندانه تشکیل شده‌اند که بر روی یک دیسک یا استوانه نصب شده‌اند که به صورت متقابل با دندانه‌های چرخ‌دنده مقابل خود درگیر می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی چرخ دنده‌ها متناسب با تعداد دندانه‌ها تعیین می‌شوند. علاوه بر این، تعداد دندانه‌ها به طور مستقیم بر سرعت، گشتاور خروجی، مواد سازنده، جنس و کاربرد آن‌ها تاثیر می‌گذارند. چرخ‌دنده‌ و موتور به شکلی طراحی و ساخته می‎شوند که بتوانند سبب انتقال دقیق و کارآمد نیرو و حرکت بین اجزای مختلف سیستم‌های مکانیکی شوند.

انواع موتور و چرخ دنده

چرخ‌دنده‌ و موتور دارای انواع مختلفی بوده و در مقایسه با سایر اجزای دستگاه‌ها دارای تنوع نسبتاً بالایی هستند. این تنوع تا حد زیادی وابسته به کاراریی آن‌ها در ماشین آلات مختلف است. در ادامه این بخش قصد داریم به معرفی انواع چرخ‎دنده و موتور بپردازیم.

1. چرخ‌دنده‌ ساده با دندانه‌های مستقیم و موازی با محور چرخ‌‎دنده یکی از رایج‌ترین انواع چرخ‌دنده است.
2. چرخ‌دنده‌ حلزونی نوع دیگری از انواع چرخ‌دنده بوده که دارای دندانه‌های مارپیچی و مخروطی است.
3. چرخ‌دنده‌های مخروطی دارای دندانه‌های مخروطی ‌شکل هستند. عموماً از آن‌ها برای انتقال حرکت و نیرو بین محورهای متقاطع با زاویه‌ای معین استفاده می‌شود.
4. چرخ‌دنده‌های مارپیچ یکی از انواع چرخ‌دنده‌ها برای انتقال نیرو به شمار می‌آیند. در اغلب موارد از این نوع از چرخ‎دنده‎ها به منظور حرکت بین محورهای غیر موازی استفاده می‌شود.
5. در صورتی که قصد خرید موتور و چرخ دنده را دارید، باید بدانید که چرخ‌‌دنده‌ داخلی نوع دیگری از انواع چرخ‎دنده است که دندانه‌‌های آن‌ در داخل یک دایره تعبیه شده‌اند.
6. چرخ‌دنده‌های دندانه مستقیم یک سیستم چرخ‌‎دنده‌ای هستند که از آن‌ها برای تبدیل حرکت چرخشی به حرکت خطی یا بالعکس استفاده می‎شود.
7. چرخ‌‎دنده‌های خورشیدی در واقع از سه چرخ دنده کوچک‌تر با نام‌های چرخ‌دنده مرکزی خورشید، چرخ‌دنده‌های جانبی سیاره‌ای و چرخ ‌دنده متحرک مهره یا اصطلاحاً حلقه‌ تشکیل خواهند شد.
8. چرخ‌دنده‌ جناغی دارای دندانه‌هایی با شکل v هستند که این دندانه‏ها به هر دو طرف چرخ‌دنده متمایل هستند.
9. چرخ‌دنده‌های پیچشی دارای دندانه‌های مارپیچی شکل هستند که این دندانه‏ها به صورت مارپیچ و در اطراف محور چرخ‌دنده قرار دارند.
10. چرخ‌دنده‌های هلیکال‌ویل نوع خاص از انواع چرخ‌دنده‌ هستند که دارای دو نوع دندانه با شکل‌های مخروطی و مارپیچی هستند.

کاربردهای  موتور و چرخ دنده

چرخ‎دنده و موتور دارای انواع مختلفی بوده و هر کدام از آن‌ها دارای کاربردهای متنوعی نیز هستند. به طور کلی می‌توان کاربردهای چرخ‌دنده و موتور را به 3 دسته کلی تقسیم کرد.

1. چرخ‌دنده و موتور می‌تواند به طور موثری سبب افزایش گشتاور از موتور به تجهیزات حرکتی شوند.
2. این اجزا می‎توانند با تغییر گشتاور سبب کاهش یا افزایش سرعت تولیدی موتور شوند.
3. تغییر مسیر محور گردان نیز یکی دیگر از کاربردهای بسیار مهم چرخ‌دنده‌ها و موتورها به شمار می‌آید.